Relikwie Drzewa Krzyża Świętego należą do najrzadszych i najcenniejszych relikwii. W Jaworznie żaden kościół takich relikwii nie posiada. Jak mówi legenda odnalezienie relikwii Krzyża Świętego nastąpiło w IV wieku.
Cudowne odnalezienie relikwii przypisuje się św. Helenie (ur. ok. 248-250 r., zm. ok 330 r. ), matce cesarza Konstantyna, cesarzowej rzymskiej, świętej kościołów katolickiego i prawosławnego. Miała ona proroczy sen, w którym otrzymała wskazówki, jak relikwie odnaleźć.
W tym celu w 326 r. udała się do Jerozolimy. Zgodnie z jej poleceniem przekopano wzgórze Golgoty. Odnaleziono tam belki krzyżowe, jak uznano był wśród nich krzyż Zbawiciela. Aby jednoznacznie wskazać ów krzyż przeprowadzono oryginalny eksperyment. Drzewa odnalezionych krzyży dotykała umierająca niewiasta, miała zostać ozdrowiona po dotknięciu krzyża Jezusa. Są również przekazy, wedle których odnaleziono na Golgocie jedynie trzy krzyże. Jeden z nich, krzyż Jezusa, miał po dotknięciu nim wskrzesić umarłego. Na pamiątkę tego wydarzenia kościół ustanowił święto Znalezienia Krzyża, czczone niegdyś 3 maja.
Odnalezione relikwie Krzyża Świętego podzielono na trzy części: jedną pozostawiono w Jerozolimie, drugą zabrano do Rzymu, trzecią zaś zawieziono do Konstantynopola. Gwoździe z Krzyża otrzymał Konstantyn. Relikwie podzielono na mniejsze części, które przesłano do ważniejszych ośrodków chrześcijaństwa. Z biegiem czasu fragmenty Krzyża Świętego stały się przedmiotem handlu. Kpiono wręcz, że gdyby pozbierać wszystkie relikwie Krzyża Świętego powstałby z nich spory las.
Do najstarszych na ziemiach polskich relikwii Krzyża Świętego zalicza się te z klasztoru na Świętym Krzyżu w Górach Świętokrzyskich. Bernardyni otrzymali relikwiarz od Władysława Łokietka ok. 1306 r. Relikwie te poddano badaniom naukowym. Ustalono w nich, że drzewo Krzyża Świętego pochodzi z czasów ukrzyżowania Chrystusa. Jest to najprawdopodobniej jerozolimska sosna, występująca w Ziemi Świętej. Relikwie. Obecnie relikwiarz przechowywany jest w kuloodpornym tabernakulum.
Ela Bigas
