środa, 24 kwietnia, 2024

Historia Jeziorek – cz. XV – historia szkoły do 1945 r.

Strona głównaDzielniceHistoria Jeziorek - cz. XV – historia szkoły do 1945 r.

Historia Jeziorek – cz. XV – historia szkoły do 1945 r.

- Advertisement -

Powszechny obowiązek szkolny dla dzieci od 6 do 12 roku życia w Rzeczypospolitej Krakowskiej został wprowadzony decyzją Senatu w 1816 r. Obowiązywał bez względu na płeć, pochodzenie, wyznanie i majątek rodziców. W XIX w. przez wzgląd na małą liczbę dzieci szkoły w Jeziorkach nie było.

Dzieci stamtąd chodziły do szkoły w Byczynie. Na potrzeby szkoły wynajmowano izby wiejskich chat. Pierwsze w naszej okolicy budynki szkolne powstawały w latach 1834 -1843. W Dzienniku Ustaw Rządowych zamieszczono podówczas pochwałę Senatu Rzeczypospolitej Krakowskiej dla sołtysów Jaworzna, Byczyny, Jelenia i Dąbrowy „za gorliwe do budowy szkółek przykładanie się”.

W Byczynie pomiędzy rokiem 1854 a 1861 objęto obowiązkiem szkolnym od 104 do 129 dzieci. Spośród nich przeciętnie ok. 40 dzieci do szkoły nie uczęszczało, to z powodu trudnej sytuacji materialnej rodziców i co za tym idzie braku odzieży i obuwia dla dzieci. W roku szkolnym 1854/1855 z Jeziorek do szkoły w Byczynie chodziło 6 dzieci, już w dwa lata później liczba wzrosła do 20 uczniów. Do roku 1893 byczyńska szkoła nosiła nazwę Szkoły Pospolitej jednoklasowej. Dzieci otrzymywały oceny nie tylko za naukę, ale też za obyczaje, pilność oraz za „porządek zewnętrzny”. NP. obyczaje oceniano jako chwalebne, dobre, dość dobre i naganne.

W roku 1894 szkoła w Byczynie została zreorganizowana na dwuklasową Szkołę Ludową. W roku szkolnym 1908/1909 w szkole tej uczyło się 40 dzieci z Jeziorek. Była to więc liczba wystarczająca do pobudowania szkoły w Jeziorkach. Tak więc w 1910 r. powstała w Jeziorkach tzw. klasa eksponowana. Uczyła w niej Maria Hegerle, nauczycielka ze szkoły w Byczynie. Do klasy tej w pierwszym roku szkolnym 1910/1911 uczęszczało 53 uczniów, w tym 26 dziewcząt. W roku szkolnym 1911/1912 została utworzona w Jeziorkach szkoła 1-klasowa. W tym roku zapisano do niej 35 chłopców i 40 dziewcząt. Do klasy wyższej przeszło 21 chłopców i 30 dziewcząt, w ciągu roku szkolnego szkołę opuściły 3 dziewczęta. Uczono w tej m.in. szkole religii, czytania, pisania, rachunków, przyrody, dziejów, rysunków, śpiewu, a dziewcząt dodatkowo robót ręcznych.

Wnęka z figurką Matki Bożej w budynku pierwszej szkoły w Jeziorkach (fot. Tomasz Gut)

7 lutego 1919 r. Naczelnik Państwa Józef Piłsudski ogłosił Dekret o obowiązku szkolnym, którym wprowadzono obowiązkowe kształcenie dla dzieci w wieku od 7 do 14 roku życia. Dekret zakładał również, że szkoły powstaną w każdej miejscowości, w której w przeciągu trzech ostatnich lat mieszkało 40 dzieci objętych obowiązkiem szkolnym. Państwo pokrywało koszt zakupu pomocy naukowych, materiały do nauki i książek do bibliotek szkolnej, gminy zaś płaciły za mieszkania dla nauczycieli, konserwacje i urządzenie pomieszczeń szkolnych, opał i służbę szkolną.

Jeśli liczba dzieci przez kolejne trzy lata nie przekraczała 60, zakładano szkołę 1-klasową z jednym nauczycielem, przy liczbie dzieci do 100 zakładano szkołę 2-klasową z dwoma nauczycielami, przy liczbie uczniów 101 – 150 powoływano szkołę 3-klasową z trzema nauczycielami. Gdy było powyżej 300 dzieci zakładano szkolę 7-klasową z siedmioma nauczycielami. W roku szkolnym 1928/1929 funkcjonowała w Jeziorkach już 3-klasowa, czterodziałaniowa Publiczna Szkoła Powszechna. Do roku 1927 r. szkoła mieściła się w lokalach wynajętych. Początkowo był to budynek państwa Kotyli, obecnie przy ul. Kasztanowej 71. We wnęce na frontowej ścianie budynku umieszczono figurkę Matki Bożej, dlatego też mówiono, że to „szkoła pod Panienką”.

Następnie szkołę przeniesiono do budynku, który obecnie stoi przy ul. Kasztanowej 8. W 1927 r. Urząd Gminy zakupił od rodziny Kępków budynek, już uprzednio wynajmowany na potrzeby szkoły. Szkoła mieściła się w nim do roku 1954. Współcześnie znajduje się w nim świetlica środowiskowa. W 1927 r. tak opisywano klasę szkolną: „ciemna, wilgotna, zimna, niska, na ścianach i podłodze grzyb, księgi w szafie z powodu wilgoci okryte pleśnią”. Ławek w niej było 14, 4-osobowych drewnianych niemalowanych długich na 2 m 10 cm.

W roku szkolnym 1932/1933 szkoła nosiła imię Jana III Sobieskiego. Była to szkoła 3-klasowa, V-oddziałowa. Maksymalnie uczyło się w niej 134 dzieci (rok szkolny 1940/1941). Powiększająca się liczba dzieci spowodowała, że brano pod uwagę wybudowanie nowej szkoły. Udało się zgromadzić materiały do budowy, rozpoczęto prace nad fundamentami. Ostatecznie plany te zniweczył wybuch II wojny światowej.
Ela Bigas na podst. „Historii Jeziorek” Grażyny Gut i Jerzego Gut

- Advertisment -

Jaworznicka szkoła muzyczna zaprasza na Dzień Otwarty

Jaworznicka Państwowa Szkoła Muzyczna I st. im. Grażyny Bacewicz zaprasza wszystkich kandydatów wraz z rodzicami na Dzień Otwarty. Wydarzenie odbędzie się we czwartek 25 kwietnia,...

Turniej Boccia na Hali MCKiS

Na hali Widowiskowo-Sportowej MCKiS w Jaworznie odbył się Integracyjny Turniej Boccia. Jego organizatorami byli Fundacja Pomocy Osobom Niepełnosprawnym ,,Ratownik Górniczy”, SP nr 7 w...

Sobieski Górka – osiedle zapomniane

Mieszkańcy osiedla Sobieski Górka skarżą się na parkowanie w obrębie pętli autobusowej. A to nie jest jedyny problem tego miejsca. Osiedle Sobieski Górka to miejsce,...