Większości z nas dotacje kojarzą się ze środkami pochodzącymi z Unii Europejskiej, a przecież Polska korzysta także z wielu innych programów pomocowych. Przykładem są fundusze norweskie, które rozdzielane są już po raz trzeci, a nasz kraj jest ich największym beneficjentem. Ponieważ środki unijne w obecnej perspektywie na lata 2014-2020 powoli się wyczerpują, warto zainteresować się tymi alternatywnymi źródłami finansowania.
Czym dokładnie są fundusze norweskie?
Potoczna nazwa dotacji norweskich tak naprawdę dotyczy pomocy płynącej z Norweskiego Mechanizmu Finansowego oraz Mechanizmu Finansowego Europejskiego Obszaru Gospodarczego (EOG). Ten ostatni tworzą trzy kraje: Norwegia, Islandia oraz Liechtenstein. Są to państwa leżące w obrębie Europy, które jednak nie są członkami Unii Europejskiej. Ponieważ zależy im na dostępie do rynku unijnego i korzystaniu ze swobody przepływu towarów, oferują finansową pomoc biedniejszym członkom UE w zamian za wyżej wymienione przywileje.
Beneficjentami tego wsparcia jest 16 państw, a w obecnym rozdaniu środków Polska otrzymała największą ich część, bo aż 809,3 mln euro. Na tle funduszy unijnych liczonych w miliardach euro środki norweskie nie wydają się imponujące, jednak w praktyce z ich pomocą realizowane są bardzo ambitne projekty w wielu obszarach społecznych i gospodarczych.
Warto dodać, że ważnym aspektem funduszy norweskich jest wzmacnianie dwustronnej współpracy między krajami darczyńcami a beneficjentami pomocy. Ma to bezpośredni wpływ na sposób rozdzielania środków, a także realizację projektów.
Projekty norweskie – na co przeznaczane są środki?
Dzięki pomocy Norwegii, Islandii i Liechtensteinu zrealizowanych zostało w Polsce już wiele ciekawych projektów. Aktualnie środki rozdzielane są w ramach III edycji Funduszy Norweskich i EOG, której zakończenie przewidywane jest na rok 2021. Wspomniana wyżej kwota ponad 809 milionów euro została rozdysponowana na kilka programów tematycznych w następujący sposób:
– Badania – kwota 110 mln euro,
– Rozwój przedsiębiorczości i innowacje – 85 mln euro,
– Rozwój lokalny – kwota 100 mln euro,
– Zdrowie – 20 mln euro,
– Edukacja – 20 mln euro,
– Program Dialog społeczny i godna praca – około 6,12 mln euro,
– Kultura – 75 mln euro,
– Środowisko, energia oraz zmiany klimatu – 140 mln euro,
– Sprawy wewnętrzne – 20 mln euro,
– Sprawiedliwość – 70 mln euro,
– Program Społeczeństwo obywatelskie – 53 mln euro.
W ramach powyższych programów ogłaszane są konkretne konkursy i nabory wniosków. Organizują je polskie instytucje publiczne, tak zwani operatorzy programów. Przykładowo, operatorem programu Rozwój lokalny jest Ministerstwo Rozwoju, programu Zdrowie – Ministerstwo Zdrowia, natomiast programu Rozwój przedsiębiorczości i innowacje – Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości.
Kto i w jaki sposób może ubiegać się o fundusze norweskie?
Beneficjentami dotacji mogą być w zależności od programu i konkursu jednostki samorządu terytorialnego, przedsiębiorstwa, placówki ochrony zdrowia, instytucje kultury, szkoły itp.
Charakter funduszy norweskich wymagający współpracy dwustronnej z partnerami zagranicznymi determinują sposób rozdzielania środków, a także planowanie samych projektów.
Na stronie https://www.subitoadvising.pl/fundusze-norweskie zajmującej się doradztwem i pomocą w pozyskiwaniu środków norweskich znaleźć można opis wielu zrealizowanych już inwestycji, które potwierdzają specyfikę dotacji. Przykładowo, w poprzedniej edycji Funduszy Norweskich i EOG Opera Krakowska otrzymała dofinansowanie w kwocie ponad 840 tys. złotych na realizację projektu „Operowe divertimento na scenach Krakowa i Trondheim”. Polegał on na między innymi na prowadzeniu przez polskich i norweskich artystów warsztatów i prezentowaniu spektakli na terenie Polski i Norwegii.
Samo ubieganie się o środki norweskie jest bardzo podobne jak w przypadku dotacji unijnych – trzeba najpierw znaleźć odpowiedni konkurs, a następnie złożyć wniosek wraz z wymaganą dokumentacją. Specyfiką funduszy z EOG jest jednak to, co wynika z podanego przykładu dotyczącego Opery Krakowskiej – w wielu projektach należy wskazać partnera z Norwegii lub Islandii, by w ogóle móc ubiegać się o dofinansowanie.
Czy łatwo otrzymać środki norweskie?
Przyznawanie dotacji norweskich odbywa się na zasadach konkursowych, a więc dofinansowanie otrzymuje podmiot, którego wniosek zyska najwięcej punktów. Musi on więc spełniać nie tylko wymogi formalne, ale być najbardziej atrakcyjny dla komisji oceniającej. Dla ubiegających się o środki podmiotów najtrudniejsze często okazuje się samo opracowanie projektu zgodnie z wytycznymi programowymi oraz znalezienie partnera zagranicznego do jego realizacji. Aby sprostać tym wymaganiom i jednocześnie zwiększyć szansę na otrzymanie dofinansowania, korzystają z pomocy firm, które świadczą w tym zakresie kompleksowe usługi. Obejmują one często nie tylko napisanie wniosku i skompletowanie dokumentacji, ale także przygotowanie koncepcji projektu, nawiązania kontaktu z partnerami norweskimi, a nawet późniejszego rozliczania otrzymanych przez beneficjenta środków.
