Chociaż przez wielu jest uznawany za chwast na trawnikach, polach czy łąkach kośnych i jako taki bezlitośnie tępiony, mniszek lekarski jest z najważniejszych z zielarskiego punktu widzenia roślin w naszym kraju.
-
Jakie substancje zawiera mniszek lekarski?
-
Mniszek lekarski – zastosowania w medycynie i kuchni
-
Mniszek lekarski – w jakiej postaci go przyjmować?
-
Mniszek lekarski – przeciwwskazania i efekty uboczne
Powszechnie, choć nieprawidłowo, nazywany mleczem (tymczasem ten jest w rzeczywistości zupełnie inną rośliną) lub dmuchawcem, ze względu na specyficzny wygląd i właściwości po przekwitnięciu, jest powszechnie spotykany właściwie w całej Polsce, a do naszego kraju trafił prawdopodobnie z Grecji.
Na przełomie kwietnia i maja jego charakterystyczne, żółte kwiaty wyrastają niemal wszędzie – na łąkach, miejskich trawnikach, przy drogach, w ogrodach, a nawet w lasach. W przestrzeni publicznej często są pielone, jak na dzikich stanowiskach zwykle przekwitają, a chętnych na zbieranie – mimo ich wielkiej liczby – nie jest wielu. Tymczasem mniszek to roślina o wielu zastosowaniach, ceniona zarówno za właściwości zdrowotne, jak i kulinarne. Wyjaśniamy, czemu warto się nim zainteresować i jakie korzyści daje jego stosowanie.
Jakie substancje zawiera mniszek lekarski?
Mniszek lekarski to roślina, która jest bogata w różne składniki ważne dla naszego zdrowia. Szczególnie dużo substancji czynnych znajdziemy w jej korzeniach oraz liściach, choć jako surowiec lekarski używane są także kwiaty. Mniszek to przede wszystkim doskonałe źródło:
-
kwasu askorbinowego (witaminy C);
-
tiaminy (witaminy B1);
-
ryboflawiny (witaminy B2);
-
niacyny (witaminy B3);
-
kwasu pantotenowego (składnika witaminy B5);
-
witaminy B6;
-
folianów;
-
choliny;
-
witaminy A;
-
witaminy K;
Poza tym w preparatach stworzonych na bazie mniszka lekarskiego znajdziemy też sporo mikro i makroelementów:
-
fosforu;
-
magnezu;
-
wapnia;
-
potasu;
-
sodu:
-
żelaza;
-
miedzi;
-
cynku;
-
manganu;
-
selenu
Listę substancji czynnych zawartych w korzeniach, liściach i kwiatach mniszka uzupełniają następujące substancje:
-
kwasy fenolowe: między innymi kawowy, cykoriowy i ferulowy;
-
glikozydy luteoliny, chryzoeriolu, apigeniny, izoramnetyny oraz kwercetyny;
-
eskulina i skopoletyna;
-
węglowodany złożone (w tym inulina);
-
syringina;
-
dihydrosyringina;
-
triterpeny: na przykład taraksasterol;
-
żywice
Mniszek lekarski – zastosowania w medycynie i kuchni
Tak bogaty skład chemiczny sprawia, że mniszek znajduje mnóstwo zastosowań w medycynie naturalnej. Ziele to jest cenione ze względu na dość silne działanie antybakteryjne i antygrzybicze. Dzięki temu doskonale sprawdza się w walce z infekcjami skóry oraz zmianami takimi jak kurzajki czy pryszcze. Wschodzi w skład rozmaitych preparatów – na przykład Visaxinum (gdzie towarzyszy mu między innymi zielona herbata i fiołek), podobnego Visaxinum D oraz wzbogaconego o wyciąg z werbeny i L-cysteinę środka o nazwie Normatabs.
Medykamenty stworzone na bazie ziela mniszka lekarskiego są też często stosowane doustnie, jako suplement diety zapobiegający rozwojowi wielu chorób i wspomagający ich leczenie. Może on obniżać poziom cukru we krwi, co jest przydatne w pierwszym stadium cukrzycy oraz podczas odchudzania, co wykorzystuje się między innymi w preparacie Kaplanex, w którym odpowiada także za właściwości moczopędne oraz pobudzenie wydzielania żółci.
Niektóre badania sugerują, że jego zastosowanie może być pomocne w profilaktyce nowotworów. Chodzi tu przede wszystkim o nowotwory hormonozależne – raka piersi i prostaty. Badania dowiodły, że działanie hamujące rozrost komórek guza mają korzenie i dojrzałe liście.
Mniszek lekarski jest też znanym środkiem podnoszącym odporność naszego organizmu. Nasze babcie napary, syropy oraz wyciągi z tej rośliny stosowały w walce z przeziębieniami i innymi infekcjami. Również i my możemy użyć ich w okresie jesienno-zimowym – tym bardziej, że te preparaty są tanie i łatwo dostępne.
Jako ciekawostkę warto dodać, że mniszek to też roślina, która w wielu krajach jest cenionym składnikiem potraw. Francuzi z jego lekko obgotowanych liści sporządzają sałatkę z boczkiem, zaś na Śląsku popularne jest przygotowywanie na gęstego syropu z jego kwiatów, który może być stosowany jako zamiennik miodu. Właściwości tego ziela dorośli mogą zaś docenić dzięki nalewkom i winom.
Mniszek lekarski – w jakiej postaci go przyjmować?
Dawniej mniszek był przyjmowany wraz z domowymi preparatami – syropami, herbatami czy mazidłami stosowanymi na skórę. Obecnie również możemy spożywać go w ten sposób, jednak pamiętajmy, że zbiór i przygotowanie mniszka jest zajęciem czasochłonnym, a w dzisiejszych czasach nie każdy może sobie na to pozwolić.
Dlatego dużo lepszym rozwiązaniem będą różnego typu wyciągi, sproszkowane części roślin czy suszone ziele. Można też wyposażyć się w gotowe suplementy, takie jak wspomniane Kaplanex, Visaxinum, Visaxinum D oraz Normatabs, które poza mniszkiem zawierają także inne składniki – dzięki temu są dużo skuteczniejsze i wygodniejsze.
Mniszek lekarski – przeciwwskazania i efekty uboczne
Mniszek lekarski nie powinien być stosowany przez pacjentów zmagających się z następującymi schorzeniami:
-
niedrożnością lub zapaleniem dróg żółciowych;
-
chorobami pęcherzyka żółciowego;
-
niedrożnością jelit;
-
wrzodami żołądka i dwunastnicy;
-
nadprodukcją soków żołądkowych
Decydując się na kurację mniszkiem, powinniśmy też liczyć się z możliwością wystąpienia efektów ubocznych takich jak zgaga czy ból brzucha.
Jeśli chcesz dowiedzieć się więcej na temat suplementów diety i ich poszczególnych składników, polecamy odwiedzić portal: BioTrendy.pl