Tym, co charakteryzuje większość produktów żywnościowych, jest ich krótka trwałość. Zawierają one duże ilości wody, a ta – jak wiadomo – sprzyja intensywnemu rozwojowi bakterii i grzybów. Sposoby ochrony żywności przed psuciem są dwa: szybkie spożycie bądź utrwalenie danego artykułu za pomocą odpowiednich technik. Do głównych zalet tego ostatniego rozwiązania możemy zaliczyć:
lepsze gospodarowanie zapasami,
transport żywności (w tym również zamorski),
łagodzenie sezonowej podaży,
rozwój handlu.
Najlepiej spożyć do…
Ogromna większość produktów spożywczych posiada dobrze wszystkim znaną „datę trwałości minimalnej”. Oznacza ona termin, do którego żywność zachowuje optymalne właściwości (pod warunkiem, że jest prawidłowo przechowywana). Równie często używany „termin przydatności do spożycia” odnosi się do produktów, które stosunkowo szybko się psują. Spożywanie ich po upływie tego terminu, może stwarzać poważne zagrożenie dla zdrowia konsumentów.
Dlaczego utrwalamy artykuły spożywcze?
Odpowiedź nie jest trudna: aby dłużej pozostawały świeże i zachowywały swoje właściwości. Ale co to oznacza w praktyce? Jakie procesy zachodzą w żywności i jak wpływa na nie procedura utrwalania?
Głównym celem utrwalania żywności jest zahamowanie rozwoju szkodliwych drobnoustrojów (bakterie, grzyby, itp.), albo ich całkowite zniszczenie. Proces taki zapobiega również ponownemu zakażeniu wyżej wymienionymi. Utrwalona żywność jest znacznie lepiej zabezpieczona przed niekorzystnym wpływem czynników zewnętrznych (np. utlenianie witamin), a także przed różnego rodzaju zanieczyszczeniami.
Temperatury niskie i minusowe
Jedną z najpopularniejszych metod utrwalania żywności jest wykorzystanie niskich temperatur. W tym celu stosuje się techniki chłodnicze (niskie, ale dodatnie temperatury) oraz zamrażalnicze (temperatury poniżej zera, ale nie niższe niż minus 30 stopni Celsjusza). Nie wszystkie produkty można jednak mrozić – jaja oraz niektóre gatunki warzyw i owoców bardzo źle znoszą ujemne temperatury i w ich przypadku jedyną dostępną opcją jest chłodzenie.
Utrzymywanie żywności w niskiej temperaturze pozwala jej przez długi czas zachować optymalne właściwości chemiczne oraz fizyczne. Ważne jest jednak odpowiednie składowanie chłodzonych/mrożonych artykułów.
Artykuł powstał przy współpracy z firmą http://darpin.pl/ – producentowi urządzeń chłodniczych oraz grzewczych.
Tak jak napisano w tekście, termin przydatności do spożycia odnosi się jedynie do produktów przechowywanych w prawidłowych warunkach. Czasami też na opakowaniach pojawia się data „najlepiej spożyć przed”. Taki zapis jest jeszcze bardziej ogólny, nie oznacza więc, że po terminie produkt od razu będzie nieświeży. Słyszałem też o technologii przygotowania żywności dla wojska – liofilizacji. Zamrożone produkty są suszone w próżni. Dzięki temu pozbywa się wody, dzięki czemu żywność znacznie dłużej zachowuje świeżość. Oczywiście cały czas najpopularniejsze jest po prostu przechowywanie żywności w chłodniach, takich, jak produkuje http://www.darpin.pl/ Liofilizacja na szeroką skalę się nie opłaca, poza tym produkty tracą wtedy smak.